Bison bonasus: Current state of the species and an action plan for its conservation Compiled by: Z. Pucek, I.P. Belousova, Wśród gości byli między innymi: prof. dr hab. Marian Binek - prorektor ds. nauki, prof. dr hab. Alojzy Szymański - były rektor uczelni w latach 2008-2016, prof. dr hab. Jan Niemiec z Wydziału Nauk o Zwierzętach - prorektor ds. nauki poprzednich dwóch kadencji, prof. dr hab. Wanda Olech-Piasecka - dziekan Wydziału Nauk o Zwierzętach prof. dr hab. Wiesław Bielawski - JM Rektor SGGW prof. dr hab. Wanda Olech-Piasecka - Dziekan Wydziału Nauk o Zwierzętach SGGW dr hab. Jarosław Gołębiewski - Dziekan Wydziału Nauk Ekonomicznych SGGW. Sponsorzy i partnerzy. Agencja Rynku Rolnego ul. Karolkowa 30, 01-207 Warszawa. Krajowa Rada Izb Rolniczych ul. Żurawia 24/15, 00-515 Wanda OLECH Olech W. 1987, Analysi: os inbreedinf in Europeag bisonn Act. theriol.a , 32, 22 373—38: [Wit7 7h Table &s 4 Figs] 374 Olech W. bison. Increas in inbreedine i usualls g Od ponad 30 lat zajmuję się ochroną żubra w Polsce i Europie, koordynuję projekty ukierunkowane zarówno na badania naukowe jak i na działania w terenie. W tym czasie populacja tego gatunku wzrosła czterokrotnie. Stopnie i tytuły naukowe: Mgr – kierunek zootechnika (1982), SGGW Dr – nauki rolnicze: zootechnika (1987), SGGW Dr hab lirik lagu sammy simorangkir sedang apa dan dimana. W skład Państwowej Rady Ochrony Przyrody wchodzą: mgr inż. Leszek Antkowiak – Rada Dyrektorów Polskich Ogrodów Zoologicznych i Akwariów; mgr inż. Beata Bezubik – Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Białymstoku; dr n. med. Grzegorz Chocian – Fundacja Konstruktywnej Ekologii Ecoprobono; dr inż. Izabela Dymitryszyn – Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie; mgr inż. Maryla Gajownik – Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie; prof. dr hab. Andrzej Grzywacz – Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie; dr hab. Grzegorz Grzywaczewski, prof. Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie – Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie; dr Janusz Hejduk – Uniwersytet Łódzki; prof. dr hab. Jacek Hilszczański – Instytut Badawczy Leśnictwa; prof. dr hab. Jan Holeksa – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; mgr Adam Hryniewicz – Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie; dr inż. Ryszard Kapuściński – Liga Ochrony Przyrody; prof. dr hab. inż. Tadeusz Kowalski – Uniwersytet Rolniczy w Krakowie; mgr inż. Maria Krakowiak – Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie; dr Zbigniew Kwieciński – Uniwersytet Szczeciński; prof. dr hab. Maria Ławrynowicz – Uniwersytet Łódzki; prof. dr hab. Jan Marek Matuszkiewicz – Uniwersytet Warszawski; prof. dr hab. Zbigniew Mirek – Polska Akademia Nauk Instytut Botaniki; prof. dr hab. inż. arch. Zbigniew Myczkowski, prof. Politechniki Krakowskiej – Politechnika Krakowska; prof. dr hab. Arkadiusz Nowak – Ogród Botaniczny PAN, Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej; prof. dr hab. Wanda Olech-Piasecka – Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie; dr hab. Łukasz Popławski, prof. Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie oraz prof. Uczelni Państwowej w Sanoku – Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie oraz Uczelnia Państwowa w Sanoku; prof. dr hab. Axel Schwerk – Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie; prof. dr hab. inż. Janusz Sowa – Uniwersytet Rolniczy w Krakowie; dr inż. Stefan Traczyk – Nadleśnictwo Jabłonna; dr hab. Justyna Wiland-Szymańska, prof. Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; prof. dr hab. Zbigniew Witkowski – Polski Klub Ekologiczny; dr hab. inż. Roman Wójcik – Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie; dr hab. Tadeusz Zając, prof. Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie – Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk. XIX międzynarodowa konferencja POWRÓT ŻUBRA DO LASÓW JANOWSKICH | Stowarzyszenie Miłośników Żubrów zaprasza na XIX międzynarodową konferencję o żubrach, planowaną w dniach 8 – 9 września 2022 roku w trybie hybrydowym: na miejscu w Janowie Lubelskim oraz online. Konferencja jest organizowana wspólnie z SGGW i Nadleśnictwem Janów Lubelski, a poza celem naukowym służy wymianie doświadczeń i przedyskutowaniu bieżących problemów z zakresu ochrony i hodowli żubrów. Więcej informacji: JANÓW LUBELSKI 2022 SMŻ-EBFS| Pożegnanie Z głębokim smutkiem zawiadamiamy, że dnia 7 lipca 2022 roku zmarł dr n. wet. Zbigniew Andrzej Krasiński, jeden z założycieli Stowarzyszenia Miłośników Żubrów, Członek honorowy, wyróżniony statuetką „Miłośnik żubra”. Cześć Jego Pamięci! Zarząd i pracownicy Stowarzyszenia Miłośników Żubrów Uroczystości pogrzebowe odbędą się we wtorek 12 lipca o godzinie w Białowieży, w Kościele... Czytaj dalej Jolanta Kaczmarska| Konferencja POWRÓT ŻUBRA DO LASÓW JANOWSKICH – Komunikat nr 2 Konferencja naukowa odbędzie się w tym roku w dniach 8 – 9 września w trybie hybrydowym: na miejscu w Janowie Lubelskim oraz online. Na zgłoszenia udziału czekamy tylko do końca sierpnia. Zapraszamy do zapisów. Komunikat Nr 2: Konferencja POWRÓT ŻUBRA DO LASÓW JANOWSKICH PROGRAM WSTĘPNY KONFERENCJI ZAREJESTRUJ SIĘ ONLINE lub wypełnij i prześlij FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY... Czytaj dalej Zobacz wszystkie aktualności Łowiectwo na tym polega, by zadbać o te populacje, a pozyskanie to tylko wisienka na torcie i dodatek, jaki mamy z możliwości korzystania z tych populacji — powiedziała prof. dr hab. Wanda Olech-Piasecka, wykładowczyni w SGGW w Warszawie i członkini zarządu głównego Polskiego Związku Łowieckiego, w czasie konferencji naukowej w Toruniu pt. „Jeszcze Polska nie zginęła – wieś”. Ekspertka broniła w swoim wystąpieniu idei łowiectwa, jako troski o ekosystem i populacje zwierząt. CZYTAJ RÓWNIEŻ: Minister Szyszko w Toruniu o ideach pseudoekologów: „Animalizacja człowieka to pewien cel, bardzo wyrafinowany” Prelegentka zwróciła uwagę na ogromne zmiany, jakie nastąpiły w polskim rolnictwie. Rozwój rolnictwa i intensywna gospodarka rolna powoduje w wielu miejscach pewne uproszczenie środowiska. I niektóre gatunki zwierząt na tym profitują, natomiast inne tracą — mówiła prof. Olech Piasecka Jak zaznaczyła ekspertka, tracą te gatunki, które oprócz pożywienia poszukują w sposób szczególny schronienia, przepiórki, kuropatwy i zające. Nie chodzi o ocenę, czy jest to złe, czy dobre, ale o fakt, że jeśli jest taki ekosystem, to musimy spodziewać się zmian pod względem jakościowym i ilościowym — dodała. I jak podkreśliła, zadaniem łowiectwa jest właśnie wpływanie w sposób bezpośredni, czy też pośredni, na ten ekosystem. Jeśli chcemy, żeby gatunki zwierząt, a dla myśliwych zwierzęta łowne są szczególnym przedmiotem zainteresowania, staramy się jedne zachować i doprowadzić do pewnej równowagi. Gospodarka zasobami ma wspomóc odtworzenie tych gatunków, które nie profitują, bądź ograniczanie innych gatunków — mówiła. To myśliwi pomagają i współpracują z rolnikami i leśnikami, dbając o środowisko i starając się ten uproszczony ekosystem wzbogacić — dodała. Łowiectwo na tym polega, by zadbać o te populacje, a pozyskanie to tylko wisienka na torcie i dodatek, jaki mamy z możliwości korzystania z tych populacji — podkreśliła prof. Olech-Piasecka, a jej słowa spotkały się z owacją uczestników konferencji. Ekspertka doceniła pracę myśliwych. To ludzie, którzy działają społecznie i poświęcają się zadaniom troski o populacje. (…) Gdyby nie praca myśliwych, polegająca na kontroli populacji dużych zwierząt, byłoby z nimi znacznie więcej problemów. Stąd należy podkreślić tę ciężką pracę regulacji populacji, jako zadanie uporządkowania pewnego rodzaju stanu rzeczy — oceniła prof. Wanda Olech-Piasecka CZYTAJ TAKŻE: Kościół, leśnictwo i łowiectwo – wspólna troska o polską wieś. Konferencja naukowa w Toruniu. ZDJĘCIA Premier Szydło do uczestników konferencji w Toruniu: Jak dobry gospodarz dbamy o polską ziemię ak Publikacja dostępna na stronie: Żubr, bo o nim mowa, od wielu lat jest pod ścisłą ochroną i wymaga szczególnej opieki. Naukowcy ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie pod kierownictwem prof. dr hab. Wandy Olech-Piaseckiej z Katedry Genetyki i Ochrony Zwierząt Instytutu Nauk o Zwierzętach, starają się stworzyć mu odpowiednie warunki bytowania, pomóc współistnieć z mieszkającymi wokół ludźmi i uodpornić się na czyhające choroby. Jak wyglądają prowadzone badania i w jaki sposób wpływają na zwierzęta? Czy żubrom rzeczywiście coś grozi? I czy ludzie uwielbiają je i nie boją się stanąć oko w oko z królem puszczy? Ważne monitoringi, bank genów i gatunek parasolowy Naukowcy monitorują rozmieszczenie żubrów za pomocą obroży telemetrycznych. – Mamy w tej chwili aplikację na smartfony, która pozwala zapisywać obserwacje bezpośrednie – mówi prof. dr hab. Wanda Olech-Piasecka. – Mamy także wyniki obserwacji bezpośrednich prowadzonych w terenie przez leśników. Bazując na tych informacjach staramy się określić ile jest żubrów, jaki zajmują areał, jak się zachowują w ciągu sezonów zimowych i letnich, na jakim terenie przebywają i dlaczego, jak zmieniły swoje zwyczaje bądź jakie czynniki powodują, że one wybierają taki a nie inny kawałek powierzchni lasu. Ważnym badaniem jest również monitoring genetyczny, do którego wykorzystujemy zebrany materiał biologiczny od żubrów. Materiał pobiera lekarz weterynarii podczas badania żywego zwierzęcia lub martwego. Celem tych badań jest odpowiedź na pytanie, jak zmienna jest populacja żubra, jak się różnią poszczególne populacje między sobą, co możemy zrobić, żeby np. wzbogacić zmienność genetyczną którejś z populacji, w jaki sposób żubry się przemieszczają. – Dodatkowo będziemy szukać pewnego związku pomiędzy genetyką a stanem zdrowia – podejrzewamy, że brak odporności na niektóre choroby może mieć w jakiś sposób podłoże genetyczne. Chcemy to sprawdzić – dodaje prof. Olech-Piasecka. Podczas pobierania materiałów do badań od żywego zwierzęcia pobierana jest krew, wymazy, próbki włosów. Wykonywana jest cała serologia, bakteryjna i wirusowa. Natomiast w przypadku śmierci, pobierane są różnego rodzaju tkanki, robiona są badania histologiczne. Pobierane są komórki rozrodcze, zarówno jądra jak i jajniki. Materiał jest kriokonserwowany. – Bank komórek rozrodczych posiadamy przede wszystkim dlatego, ponieważ nie wiemy co będzie w przyszłości – wyjaśnia Profesor. – Boję się tego, że w pewnym momencie Europa zostanie kompletnie zablokowana, jeżeli chodzi o ruch żywych zwierząt. Może pojawić się jakaś choroba, która uniemożliwi transport z jednego rejonu do drugiego. Występowały już przypadki chorób obcych dla Europy a mających negatywny wpływ na żubry jak np. choroba błękitnego języka. I wtedy gdy zablokowany jest ruch żywych zwierząt będziemy mogli transportować embriony. Materiały od żubrów kolekcjonowane są już od wielu lat, z całej Europy. Idea banku genów jest taka, że po dokonaniu badań wyniki mają być dostępne innym zespołom badawczym. Być może inne zespoły dołożą własne wyniki. W banku genów ważnym elementem jest baza danych, dzięki współpracy nauka idzie do przodu. Monitoringi mają również za zadanie wykazać, jaka jest rola żubra w kształtowaniu środowiska. Ten gatunek pełni rolę parasola. Dla niego przygotowywane są łąki, dostarczany jest pokarm. Oczywiście, korzystają z tego inne zwierzęta. – Robimy zdjęcia fitosocjologiczne na łąkach, które są użytkowane przez żubry w porównaniu do łąk, które nie są przez nie użytkowane. Robimy to w zagrodach, w których żubry bytują już od dłuższego czasu. Mamy dokładnie to samo środowisko za płotem i wewnątrz. I możemy porównać jaka jest różnica w składzie gatunkowym, tudzież wszystkich zmianach jakie zostały przez zwierzęta wprowadzone. Działania prowadzone dla ochrony żubra wpływają pozytywnie na inne gatunki i wzrasta różnorodność biologiczna. Taki jest wpływ gatunku parasolowego. Nasze działania dla żubra i sam żubr powodują, że powstają tereny otwarte w mozaice leśnej a w konsekwencji wiele gatunków roślin i zwierząt charakterystycznych dla tych ekosystemów. Efekty badań, choroby i przysięga lekarza weterynarii Pojawiły się pierwsze wyniki badań prowadzonych nad żubrami. Ciekawostką jest, że stado prowadzone przez tę samą krowę, swoje zwyczaje powtarza co roku. Migracja stad krów jest niewielka, zaledwie kilkanaście kilometrów. Dzięki tym obserwacjom można przewidzieć, co będzie działo się ze stadem żubrów w danym sezonie. Oczywiście przy założeniu, że ta sama krowa nadal będzie prowadzić stado, a z reguły tak się dzieje przez kilka lat. – Aktualnie badamy i próbujemy odpowiedzieć na pytanie, jak żubry zachowują się w Puszczy Białowieskiej – tłumaczy prof. dr hab. W. Olech-Piasecka. – W tej chwili to jest nie ta sama puszcza, która była. Tam jest bardzo dużo powierzchni, na której stoi świerk, który po prostu się wali. Powoduje to, że ten teren dla żubra jest nie do przebycia. Zwierzę wchodzi w pułapki, w związku z tym musi zmienić swoje trasy migracji i swoje przyzwyczajenia. Obserwując stado czasem zdarza się zauważyć, że jakiś osobnik odstaje od reszty, nie zachowuje się normalnie, a reszta stada nie interesuje się nim. Po wnikliwej obserwacji przeważnie okazuje się, że zwierzę jest chore. W takiej sytuacji należy je wyeliminować. Nie ma możliwości leczenia wolno żyjących zwierząt, ponieważ to jest bardzo duży stres dla nich, np. z powodu nagłego zamknięcia na jakiejś małej powierzchni i bliskiego kontaktu z człowiekiem. Natomiast, kiedy zwierzę jest na wolności, nie ma możliwości podawania leku w sposób precyzyjny. Leczenie może okazać się bardziej negatywne niż sama choroba. – W Bieszczadach mamy w tej chwili pasożyty, które wchodzą żubrom do oczu – podaje przykład prof. dr hab. Wanda Olech-Piasecka. – Niestety, u żubra dopiero wtedy choroba jest zauważalna, kiedy pasożyty już zrobią swoje, zasieją spustoszenie i żubr ślepnie – oczy zachodzą bielmem. Zwierzę się obija o drzewa, bo nic nie widzi. To jest ogromny ból dla zwierzęcia – trze oko, żeby pozbyć się problemu. Te pasożyty są przenoszona przez muchy, co powoduje że kolejne żubry w stadzie są zakażane. Zabicie zwierzęcia w takim przypadku jest konieczne i lekarze weterynarii zalecają to, żeby chronić resztę stada. Przysięga lekarza weterynarii mówi o tym, że ma on robić wszystko, aby zwierzę uniknęło cierpienia. Jeżeli widzi co się dzieje i zdaje sobie sprawę, że rokowania są niewielkie, to podjęcie decyzji o eliminacji jest jego obowiązkiem. Potem naukowcy otrzymują materiały do badań, w taki sposób uzupełniany jest bank genów. Oko w oko z żubrem Szansa, żeby spotkać żubra na terenie otwartym jest niewielka. Żubry widzą i słyszą znacznie wcześniej niż niejeden turysta. Ustawiają się wtedy frontem do człowieka i obserwują go. Jeśli uznają, że jest dla nich za blisko, to wtedy po prostu się odsuwają. Spotkania oko w oko z żubrami zdarzają się w okolicach Puszczy Białowieskiej i Puszczy Knyszyńskiej, gdzie rzeczywiście te zwierzęta są niepokojone przez człowieka. Oczywiście zdarzają się sytuacje, że człowiek przekroczy granicę bezpieczeństwa. W większości przypadków to właśnie jego nieodpowiednie podejście do sytuacji i brak wyobraźni decyduje o tym, co może się wydarzyć w kontakcie z 600 kg zwierzęciem. Bywają też sytuacje, kiedy ludzie prowadzący agroturystykę chcą mieć żubry za oknem (to świetna atrakcja według nich) i dokarmiają je – przyzwyczajają, że zwierzęta mogą dostać pożywienie w określonym miejscu. Problem pojawia się, kiedy sezon turystyczny się kończy, a prowadzący biznes przestają je dokarmiać. One nadal przychodzą i się upominają. Bywa, że wyrządzają szkody w obejściu. Niestety, wtedy też zaczynają się pretensje ze strony właścicieli posesji i pojawia się niechęć do żubrów. A przecież, w tym przypadku zdecydowanie winny jest człowiek. Zdarza się, że problem pojawia się nie z winy człowieka. Tak dzieje się w przypadku, kiedy żubry niszczą pola uprawne. Naukowcy wychodzą temu naprzeciw i starają się, aby powstawały specjalne łąki w kompleksach leśnych z dala od pól uprawnych – to właśnie tereny leśne z łąkami są przyszłością żubra. W końcu, nie bez powodu nazywany jest królem puszczy. Źródło: SGGW

prof dr hab wanda olech piasecka